Nafarroako Erresuma

Karlos VII-aren marabedi bakarra – Azken Mailu Dantza

Garaialdia: Karlos VII. Nafarroako erregea, Karlos IV. Espainietako erregea Mota: Marabedia Urtea: 1789 Txanpon-etxea: Iruñako txanponetxea Ertza: Irregularra, txanponbudin edo kospel oktogonala Ertzaren Grabatua: ————– Metala: kobrea Diametroa: 19 mm Pisua: Ale honek 2,71 gr, nominalki 3,04gr inguru Kopurua: Ezezaguna, 1781. urteko gorteek 12.000 dukat, 4.704.000 ale marabediren lanketa eskatu zuten Txanpongintza: Mailu bidez Txanponetxeburua: […]

Karlos VII-aren marabedi bakarra – Azken Mailu Dantza Gehiago irakurri »

Berdabio, Nafarroako Txanpon Faltsutzaile Bertsolaria

Atsegin dut Podcast-ak entzutea. Normalean historiaren eta historioen ingurukoak entzuten ditut. Euskarazko podcast-en artean, Kirmen Uriberen New Yorkeko Munduak, Paperezko Itsasoa, La Biblioteca Perdida-ren Iraganeko Kronikak eta Zuzeu Podcast-en Euskal Gaizkileak saioak entzuten ditut maiz. Ain zuzen ere, duela aste batzuk Euskal Gaizkileak saioaren „Berdabioko Atea“ emanaldia entzuten ibili nintzen. Eta zer arraio, historio honetan

Berdabio, Nafarroako Txanpon Faltsutzaile Bertsolaria Gehiago irakurri »

Joana Erreginaren Pau-ko Testoiak

Garaialdia: Joana III. Nafarroako erregina, Joana I. Bearneko Anderea Mota: Testoia Urtea: 1566 Txanpon-etxea: Pau-ko txanponetxea Ertza: Irregularra Ertzaren Grabatua: ————– Metala: Zilarra (898 milesima inguru,) Diametroa: 28 mm Pisua: 9.41 gr Kopurua: 1564 eta 1566 urteen artean 292.320 testoi eta testoi erdi Txanpongintza: Bolante prentsa bidez, zilarra errota bidez laminatua Txanponetxeburua: Étienne Bergeron (Ilargiaren

Joana Erreginaren Pau-ko Testoiak Gehiago irakurri »

Navarre Shall Be the Wonder of the World

“Navarre shall be the wonder of the world”… hitz hauek Fernando Nafarroako erregearen ahotan jarri zituen Shakespeare idazle ingelesak “Love’s Lavour’s Lost” antzeslanean. Antzeslan hau, 1590. hamarkadaren erdi aldera idatzi zuen Shakespeare-ek, eta Nafarroako erregeari Fernando izena jarri bazion ere, bertan ageri den Nafarroa, Henrike III.aren XVI. mendearen bukaera inguruko Behe-Nafarroaz eta Bearnoz osatutako Nafarroako

Navarre Shall Be the Wonder of the World Gehiago irakurri »

Henrike II.aren Douzain-ak

Garaialdia: Labriteko Henrike II.a Nafarroako Erregea, Henrike I.a Bearneko Jauna Mota: Nafarroako Douzain-a (Dozena, Douzain a la Croisette) Urtea: Urterik gabe, 1541 eta 1555 artean Txanpon-etxea: Pau edo Morlaaseko txanpon etxea, Kopuru ezezaguna Ertza: Irregularra Ertzaren Grabatua: —– Metala: Biloia (Zillar eta Kobrezko aleazioa) Diametroa: 25 mm Pisua: 2.35 g. Inguruan Txanpongintza: Mailu bidez Txanponetxeburua:

Henrike II.aren Douzain-ak Gehiago irakurri »

Henrike II. eta Linguae Vasconum Primitiae

Henrike II.aren beste ekarpen oso garrantzitsu bat, euskal literatura idatziaren sorrera babestu izana izan zen. Bernard Etxepare apaizak “Linguae vasconum primitiae”, euskaraz inprimatua izango zen lehen liburua idatzi eta gero, hau 1545ean Bordelen argitaratu zen, Henrikeren laguntza ekonomikoa jaso ondoren. Pariseko Frantziako Liburutegian gordetzen den Linguae Vasconum Primitiae liburuaren ale ezagun bakarra Gertaera honek duen

Henrike II. eta Linguae Vasconum Primitiae Gehiago irakurri »

Henrike II.aren Liard-ak

Garaialdia: Labriteko Henrike II.a Nafarroako Erregea, Henrike I.a Bearneko Jauna Mota: Nafarroako Liard-a – 3a Mota A. Clairand-en arabera Urtea: Urterik gabe, 1541 eta 1555 artean Txanpon-etxea: Pau edo Morlaaseko txanpon etxea, Kopuru ezezaguna Ertza: Irregularra Ertzaren Grabatua: —– Metala: Billoia (Zillar eta Kobrezko aleazioa) Diametroa: 16-17 mm Pisua: 0.90 g. Inguruan Txanpongintza: Mailu bidez

Henrike II.aren Liard-ak Gehiago irakurri »

Henrike II – Kontextugune Historikoa – 2. Zatia

Nafarroako errege erbesteratuek ez zuten inoiz bere koroa eskubideei uko egin. Frantziako Frantzisko I.aren eta hispaniako Karlos I.aren erregealdietan (praktikan, Cisneros Kardinalaren erregeordekotzan), 1516.ko maiatz eta abuztu artean, Noyon-eko biltzarrak ospatu ziren, bi erregetxe haundien arteko gatazkei buruz hitz egiteko. Nafarroako erresumaren bigarren berreskuraketa saioaren ondoren, Labriteko Juan III. erregearen alargun berria zen Foix-eko Katerina

Henrike II – Kontextugune Historikoa – 2. Zatia Gehiago irakurri »

GRATIA DEI SVM ID QVOD SVM

Henrike II.a “Zangotzarra-ren” garaian, Nafarroako erregetxeko txanpongintzak erabilitako iruditextu edo lelo berriaren jatorria azalduko dugu ondoren, GRATIA DEI SVM ID QVOD SVM dioarena ain zuzen ere. Latinezko iruditextu hau, “Jainkoaren graziari esker, naizena naiz” moduan itzuli daiteke, baina nondik datoz bere sustraiak eta zergatik ezarri zuen Henrikek? Henrikeren aita-amak, Juan eta Katerinak, eta modu berean

GRATIA DEI SVM ID QVOD SVM Gehiago irakurri »

Henrike II – Kontextugune Historikoa – 1. Zatia

Bild

Aste honetan 495 urte bete dira, Labriteko Henrike errege nafarrak, Pavia-ko gotorlekutik ihes egin zuenetik. Errege honek, garrantzi funtsezkoa du euskararen historian, baina era berean bere bizitzaren gertaera eta pasadizoek hainbat liburu eta filme egiteko modukoak dira. Hurrengo sarreretan Enrikeren bizitzaren eta txanpongintzaren inguruan jardungo gara; ez dugu ez aspertzeko denborarik izango. Labriteko Henrike, Henrike

Henrike II – Kontextugune Historikoa – 1. Zatia Gehiago irakurri »

Euskara